“SAKIZ AĞACIM ÇEŞME” isimli ağaçlandırma girişimi, Çeşme Belediyesi ile Çeşmeköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin birlikte yürüttüğü, İzmir’in Çeşme ilçesinde gerçekleşen stratejik bir tarımsal dönüşüm projesi. Projenin birinci etabında 2025 Mayıs ayına kadar 20.000 sakız ağacı fidanı dikilmesi hedeflenmiş olup, toplamda 5 yıl içerisinde 100.000 fidan dikilerek çevresel, ekonomik ve sosyal kalkınmanın desteklenmesi amaçlanıyor.
Coğrafi İşaretli Sakız Ağacının Anavatanına Dönüşü
Sakız Ağacı (Pistacia lentiscus var. chia), doğal olarak Sakız Adası ve Çeşme Yarımadası’nda yetişen, ancak zamanla kaybolma riskiyle karşılaşan endemik bir bitkidir. Bu proje ile, coğrafi işaretli “Çeşme Damla Sakızı”nın ticari değerinin korunması ve dünya pazarında güçlü bir marka haline gelmesi hedefleniyor. Sadece endemik türlerin korunması değil, aynı zamanda genetik çeşitliliğin desteklenmesi de sağlanacak.
Hedefe Giden Yol Haritası ve Dönemsel Planlama
Proje, beş yıllık bir yol haritası çerçevesinde aşağıdaki gibi planlanmış:
- 2025 Mayıs’a kadar – 1. etap: 20.000 fidan dikimi ve yaşam ortamı oluşumu.
- 2025–2030 yılları arasında – 2.–5. etaplar: Yılda ortalama 20.000 fidan ekimi ile toplamda 100.000 sakız ağacına ulaşılması.
Bu süreçte dikilen fidanların bakımı, sulama sistemleri kurulumu ve arazi hazırlıkları düzenli desteklenerek, kurak iklim koşullarına rağmen verimli bir dikim stratejisi takip edilecek.
Eğitim Yoluyla Nitelikli Çiftçi Profili Oluşumu
Yetiştirilen her bir fidan zincirinin omurgası, eğitimli ve deneyimli bir çiftçi topluluğudur. Çeşme Belediyesi Tarım Müdürlüğü koordinesinde; fidan yetiştirme, budama, hasat teknikleri, sakız toplama, ürün işleme ve ambalajlama gibi konularda eğitimler verilecektir. Bu sayede:
- Amaç sahibi, tarımsal bilgiye dayalı 100’ü aşkın nitelikli aile yetiştirilecektir.
- 12 ay boyunca sürekli istihdam sağlayarak yerel ekonomiye verimli destekte bulunulacaktır.
Ekonomik ve Kolaylaştırıcı Etkiler
20.000 sakız ağacı, olgunlaştığında yılda yaklaşık 2.000 kg damla sakızı üretilmesi hedefleniyor. Sakızın budama atıkları ve düşen yaprakları, distilasyon yöntemi ile sakız yağı ve hidrosol üretiminde değerlendirilebilir. Bu da farmasötik, kozmetik ve sağlıklı yaşam ürünlerinde kullanılabilecek katma değerli ürünler anlamına geliyor.
Ayrıca Çeşme gibi turistik açıdan zengin bir mekânda agro-turizm projesi ile ulusal ve uluslararası düzeyde bir farkındalık oluşturuyor. Yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bir destinasyon olan sakız ağaçlığı, yeni bir çekim merkezi olacak ve Çeşme’ye farklı bir turizm boyutu kazandırabilir.
İthalatı Azaltarak İhracata Geçiş
Türkiye yılda ortalama 20 ton damla sakızını Yunanistan’dan ithal etmektedir. Proje, yerli üretime geçiş sağlayarak hem bu dışa bağımlılığı azaltacak hem de fazlasıyla dünya pazarına sunulabilecek ihracat potansiyeli yaratacaktır. Böylece proje; ekonomik kalkınmaya, cari açığın kapanmasına ve sürdürülebilir tarım hedeflerine katkı sağlaması amaçlanıyor.
Sosyal Etki ve Aile Ekonomileri
Damla sakızının toplanması, temizlenmesi, işlenmesi süreçleri özellikle mikro aile işletmeleri için istihdam fırsatı yaratıyor. Bu sayede:
- Ağacın yetiştirilmesinden ürün haline gelmesine kadar her aşama yerel istihdama kaynak oluşturacak,
- Kaybolmaya yüz tutmuş sakız saklama ve işleme geleneklerinin yeniden canlanmasına ön ayak olacaktır.
Finansman Modeli ve Katılımcı Destek
Projeye finansal destek, Çeşme Belediyesi ve Çeşmeköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi aracılığıyla şirketler ve bireylerin “SAKIZ AĞACIM ÇEŞME” bağış programıyla sağlanıyor. Bu bağış modeli; doğrudan katkı, şeffaf izlenebilirlik ve yerel kalkınmaya destek mekanizması ile güçlü bir sosyal sorumluluk haritası çiziyor.
